Urpak tazalygy jane ulttar dostygy

-Қай ел боласың, інішек?
-Ажыратып бағыңыз, аға. Әкем молдаван, шешем қазақ, әжем тіпті орыс болған дейді.
-Е-е-е, көңіліңе келсе де, айтайын, інім. Тексіз екенсің ғой...
-Жөн ғой, аға, бірақ өз қаныңыздың тазалығына кепіліңіз бар ма?
-???

***

Қазақ халқы қан тазалығына қатаң қараған халық десек те, ғасырлар желісінде ұлтаралық байланыстар некемен де астасып жатқанына тарих парақтары куә. Рас, «әр жыртықтың өз жамауы бар», бүгінгі таңда аралас неке деп ашық айтып жүргенімізбен, әр қоғамдық кезеңде осы бір байланыс түрін өзіндік бір атаумен бүркемелеп келдік. Жоңғар, моңғол шапқыншылықтары ұрпақ тазалығының бұзылуына едәуір ықпалын жүргізгенін білеміз. Бұл шақты жаугершілік заман, «білектің күші мен найзаның ұшымен» түн қата ұрыс қылған заманға не кінә тақпақпыз, қыздарымыздың жатжұрттық жаулардың жауырынының астында қалғаны да рас. Бірақ, бастысы ұлттық намысымыз жойылған жоқ деп өзімізге жұбату айттық. Алайда неке араластығы бұл шақпен толастап қалған жоқ. Сары баланың көзі қысыла түсіп, шаштың да алуан түсі айшықтала берді. Көп заманның күнәсін кейінге тастап, Кеңестік кезеңге келейік. Ұлтаралық неке жайына қалып, дінаралық отбасы одақтары құрыла бастады. Рас анығын айтайық, құдайшылықтан бас тартқан империяның атеистік ұстанымы көптеген жөнсіздіктерге жол бергенімен, бұның бәрін ұлттар достығы деп атап, тағы жылы жабумен келдік. Революциядан кейін атеизм ассимиляцияға алып келді. Аралас некеден тіған ұрпақтар екі ұлттың салт-дәстүрінің қайсысына бейімделерін білмей, біраз екіжақты күй кешкені рас. Бұл санаға ата-ана қарсы болғанымен, ұлттар достығын үлгі еткен кеңестік кезең құптаумен болды. Басқаша айтқанда сезімге саясат араласты ма, саясатқа сезім араласты ма, бұл жағын ажырату қиынға соғады. Әйтеуір сана қанды жеңіп әкетті. Әсіресе, 1920-30 жылдары татар қыздарын алған қазақ жігіттері көбейіп кеткен-ді. Орыс пен татар арасындағы некенің де шарықтап кеткен шағы осы кезең. Ал Қонаевты орнынан тайдырып, басшылыққа Колбин келген тұста аралас некеден туған ұрпақты өзге елдерге достықтың кепілі ретінде таныстырғанымыз да жалған емес.
Жә, кеңестік шақ та келмеске кетті. Еліміз тәуелсіздік алғаннан соң қан тазалығы тұрақталу қажет еді, күткеніміз әлі орындалған жоқ. Дінаралық некелер көбейіп, қыздарымыздың шетел асып, батыстық жігіттерге тұрмысқа шығуы жиілеп барады. Бұған да «демократиялық қоғамда не істесең де еріктісің» деп көз жұма қарауға болар еді, мына мәселені қараңыз. Кришнаиттік дін ұстанатын жігітке тұрмысқа шыққан қазақ қызы (өзі де кришнаиттікке өткенімен, әке-шешесі мұсылмандар) қайтыс болып жатса, марқұмды қай діннің салты бойынша жерлемек? Күйеу жағы өздеріне тартатыны рас, бірақ «бауыр етін» мұсылманша жерге бермеуге әке-шешесі қалай шыдамақ? Сол секілді қос ұлттағы әке-шешенің ұрпақтары не істейді?Әке қанының желісімен тартып, әке ұлтының ұрпағы саналғанымен, отбасында екі тәрбие, екі салт, екі түйсіктің қыспағында қалады емес пе? Бұдан кейін туындайтын түсінбестіктің баланы сөзсіз адастыратыны рас. Ендеше, ұлт достығы үшін барын аямайтын халқымыздың бір сәт ұрпақ тазалығын да ойлап қойғаны жөн болар еді. Әйтпесе, қазағымның ұлттық бейнесі сақталғанымен, ұлттық болмысынан түк қалмайтын түрі бар.